Γλώσσα Ε' τάξη
Τα"Μαγικά κλειδιά" σε βοηθούν να "ξεκλειδώσεις" ένα κείμενο.
Ενότητα 1
Ο φίλος μας το δάσος
Κύριο θέμα του κειμένου:
Ο κόσμος του δάσους και η ιδιαίτερη αίσθηση που έχουν τα πλάσματά του για το πέρασμα του χρόνου.
Η έννοια του χρόνου
Ο χρόνος είναι η έννοια εκείνη με την οποία αντιλαμβανόμαστε πότε γίνεται κάτι ή πόσο διαρκεί κάτι.
Για να μάθεις τρόπους με τους οποίους δηλώνουμε το χρόνο στον προφορικό ή στο γραπτό λόγο κάνε κλικ στην παρουσίαση.
Η ζωή στην πόλη
Ενότητα 2
Κύριο θέμα: Η όψη μιας αστικής συνοικίας και ο τρόπος ζωής των κατοίκων.
Κλίση επιθέτων σε -ής, -ής, -ές
Αρχαιόκλιτα θηλυκά σε -ος
Τα θηλυκά ουσιαστικά της κατηγορίας αυτής μπορεί να είναι οξύτονα (οδός), παροξύτονα (λεωφόρος) ή προπαροξύτονα (έρημος).
Τα οξύτονα και τα παροξύτονα διατηρούν τον τόνο τους σε όλες τις πτώσεις ( η οδός - της οδού , η λεωφόρος - της λεωφόρου)
Τα προπαροξύτονα κατεβάζουν τον τόνο τους στην παραλήγουσα στη γενική του ενικού και στη γενική και αιτιατική του πληθυντικού ( η διάμετρος - της διαμέτρου - των διαμέτρων - τις διαμέτρους).
Επιρρήματα
Είναι άκλιτες λέξεις που συνοδεύουν τα ρήματα και τα προσδιορίζουν δίνοντάς μας πληροφορίες για τον τόπο, τον χρόνο, τον τρόπο, την ποσότητα. Τα επιρρήματα, επίσης, συνδέουν προτάσεις (χωρίς να είναι σύνδεσμοι).
Ενότητα 4: Τα ζώα που ζουν κοντά μας
Πηνελόπη Δέλτα-Ο Μάγκας: Ένας καλοζωισμένος σκύλος μιας πλούσιας ελληνικής οικογένειας που ζει στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, ο Μάγκας, προκειμένου να αποφύγει κάποια τιμωρία, το σκάει από το σπίτι και βρίσκεται μπροστά σε κινδύνους που ποτέ δεν είχε αντιμετωπίσει. Ένα αδέσποτο τον βοηθά να ξεπεράσει τις δυσκολίες. Τελικά αποφασίζει να επιστρέψει κοντά στους δικούς του. Αργότερα, θα συντροφεύσει τον νεαρό κύριό του στην Ελλάδα και μαζί του θα λάβει μέρος στο Μακεδονικό Αγώνα
πηγή: https://www.alfavita.gr
Περιγράφουμε ζώα
Στην περιγραφή ενός ζώου αναφέρουμε:
Όνομα, ράτσα
Εξωτερική εμφάνιση
Προτερήματα - ελαττώματα
Συνήθειες
Στην περιγραφή χρησιμοποιούμε:
Επίθετα (όμορφος, χνουδωτό) και μετοχές, που λειτουργούν σαν επίθετα (αγαπημένος, χαρούμενος)
Αιτιολογικές προτάσεις, που εξηγούν πώς σχηματίσαμε την άποψή μας ή γιατί βγάλαμε αυτό το συμπέρασμα.
Ενεστώτα, που κάνει την περιγραφή ζωντανή.
Ο Τεντεν και ο Μιλού σου εξηγούν πώς να κάνεις μια περιγραφή ζώου. (πάτησε πάνω στον σύνδεσμο)
Επίθετα και μετοχές με λειτουργία επιθέτου
Επίθετα είναι οι λέξεις που φανερώνουν ποια ποιότητα ή ιδιότητα έχει το ουσιαστικό που προσδιορίζουν. (π.χ. όμορφη γάτα, άγριο λουλούδι)
Πολλές φορές στη θέση του επιθέτου χρησιμοποιούμε παθητική μετοχή. (π.χ. εκπαιδευμένος σκύλος)
Η μετοχή τότε
ισοδυναμεί με επίθετο (επιθετικοποιημένη μετοχή)
Αιτιολογικές προτάσεις
Οι αιτιολογικές προτάσεις εισάγονται με τους αιτιολογικούς συνδέσμους γιατί, επειδή, διότι, αφού ή λέξεις και εκφράσεις που χρησιμοποιούνται ως αιτιολογικοί σύνδεσμοι (καθώς, μια και, μια που)
Οι αιτιολογικές προτάσεις φανερώνουν την αιτία για την οποία γίνεται αυτό που δηλώνει η ανεξάρτητη πρόταση. (π.χ. Ο Γιώργος λυπόταν, επειδή έχασε στο παιχνίδι.)
!!! Δεν ξεχνώ να βάλω
κόμμα πριν από τον αιτιολογικό σύνδεσμο.
Στόχοι ενότητας
Ενότητα 7: Μουσική
- Αφηγούμαστε πώς περάσαμε σε μια συναυλία
- Περιγράφουμε μουσικά όργανα και πώς κατασκευάζονται
- Απαγγέλλουμε και τραγουδάμε στίχους
- Περιγράφουμε έργα τέχνης
- Αναγνωρίζουμε τα μεταβατικά και τα αμετάβατα ρήματα
- Ξεχωρίζουμε το αντικείμενο από το κατηγορούμενο
Οι κύριοι όροι της πρότασης
Όλες οι προτάσεις αποτελούνται από το ονοματικό σύνολο και το ρηματικό σύνολο.
Το ονοματικό σύνολο και το ρηματικό σύνολο είναι οι Κύριοι Όροι μιας πρότασης.
Κέντρο της πρότασης είναι το ρ ή μ α. Ξεκινώντας πάντα από το ρήμα, βρίσκουμε το υ π ο κ ε ί μ ε ν ο και το α ν τ ι κ ε ί μ ε ν ο.
Ενότητα 9: Βιβλία - βιβλιοθήκες
Γραμματική - Συντακτικό
Ρηματική φράση : λέγεται μια φράση που περιέχει ρήμα, καθώς και άλλες λέξεις που συμπληρώνουν το νόημα του ρήματος.
Ονοματική φράση : λέγεται μια φράση όταν οι λέξεις από τις οποίες αποτελείται είναι ονόματα ( ουσιαστικά, επίθετα, αντωνυμίες )
Σε πολλές περιπτώσεις μπορούμε να μετατρέψουμε μια ρηματική φράση σε ονοματική και το αντίστροφο.
Π.χ. Εκδίδονται νέα βιβλία της. Ρηματική
Έκδοση νέων βιβλίων της. Ονοματική
Ασύνδετο σχήμα : έχουμε όταν παραθέτουμε όμοιους όρους ή όμοιες
προτάσεις, χωρίς να βάζουμε ανάμεσά τους τους συνδέσμους που χρειάζονται,
συνδέουμε τις προτάσεις με κόμμα ( , )
Ανεξάρτητες προτάσεις λέγονται οι προτάσεις που εκφράζουν ένα ολοκληρωμένο νόημα και μπορούν να σταθούν μόνες τους στο λόγο.
Εξαρτημένες προτάσεις ή ( δευτερεύουσες ) λέγονται οι προτάσεις που δεν εκφράζουν ένα ολοκληρωμένο νόημα και γι' αυτό δεν μπορούν να σταθούν μόνες τους στο λόγο. Οι προτάσεις αυτές χρησιμεύουν στο να συμπληρώνουν μια άλλη πρόταση.
Η χρήση του κόμματος
α Την κλητική προσφώνηση Π.χ. Κώστα, φέρε μου λίγο νερό.
β Όμοιους όρους, όμοιες προτάσεις. Π.χ. Κάθε πρωί σηκώνομαι βιαστικά, τρέχω στο μπάνιο, πάω στην κουζίνα, πίνω το γάλα μου, παίρνω την τσάντα μου και πάω σχολείο.
γ Εξαρτημένες επιρρηματικές προτάσεις ( αιτιολογικές, χρονικές, τελικές, συμπερασματικές, εναντιωματικές ) Π.χ. Μόλις τον είδε, έτρεξε κοντά του.
δ Ένα βεβαιωτικό ή αρνητικό επίρρημα που βρίσκεται στην αρχή μιας
πρότασης. Π.χ. όχι, δεν ξέρω τίποτα.
